Được mệnh danh là “địa ngục trần gian” ở Việt Nam, nhà tù Côn Đảo nằm trên đảo Côn Lôn, huyện Côn Đảo, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu là hệ thống nhà tù do người Pháp xây dựng nhằm chứa những nhà lao đặc biệt nguy hiểm cho thực dân. Cho đến nay, nhờ sự nỗ lực của người dân trên đảo cùng với chính quyền Côn Đảo đã đưa nơi đây trở thành điểm thăm quan thu hút các thế hệ người Việt sau này và bạn bè quốc tế đến thăm Việt Nam để trực tiếp tìm hiểu sự tàn khốc của chiến tranh và thực sự thổi hồn vào nhà tù địa ngục trần gian này.

“Địa ngục trần gian” ở Việt Nam

Nhà tù Côn Đảo là một trong những nhà tù tàn bạo nhất thế giới. Đây là nơi giam giữ rất nhiều cán bộ chính trị và những người Việt Nam yêu nước chiến đấu chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Nhà tù này từng được mệnh danh là “địa ngục trần gian”.

Hàng năm tại Côn Đảo có khoảng 50.000 lượt khách đến tham quan và khám phá hòn đảo xinh đẹp đã khép lại đầy gian khổ của quân và dân Việt Nam qua các cuộc chiến tranh. Bên cạnh những bãi biển hoang sơ tuyệt đẹp, những rặng san hô hấp dẫn trong rừng rậm nhiệt đới, nhà tù Côn Đảo còn là nơi được nhiều khách thăm quan lựa chọn để trực tiếp chứng kiến nhiều dấu tích lịch sử bi tráng của các cuộc chiến tranh với diện tích vỏn vẹn 52 km vuông nhưng có tới 8 nhà tù trên hòn đảo. Theo thông tin có được kể từ khi thực dân Pháp xây dựng, nhà tù từ năm 1862 đến năm 1975 đã giam giữ 200.000 tù nhân, hầu hết là tù chính trị và 20.000 người trong số họ đã chết vào thời điểm đó.

Hệ thống nhà tù Côn Đảo từng là nơi giam giữ và đày ải gần 2.000 chiến sĩ cách mạng. Những người cộng sản bị tra tấn dã man bởi những tên cai ngục, nhưng họ không hề nhụt chí, nản lòng. Hệ thống nhà tù với gông cùm, xiềng xích và mọi cực hình dã man được xây dựng nhằm mục đích quật ngã các chiến sĩ cách mạng. Hiện nay, Nhà tù Côn Đảo được xếp vào danh sách di tích quốc gia đặc biệt của Việt Nam. Nơi nổi tiếng nhất trong nhà tù là khu vực “Chuồng cọp”. Côn Đảo ngày nay không chỉ là một di tích lịch sử vượt thời gian mà Côn Đảo còn là điểm tham quan hấp dẫn nhiều Lữ khách từ khắp nơi trên thế giới. Đến đây là để tìm về cội nguồn, nhớ về truyền thống cách mạng của thế hệ cha anh đi trước, đồng thời thể hiện lòng biết ơn đối với sự hy sinh của đất nước.

Đến thăm Nhà tù Côn Đảo, mọi hình ảnh về một nhà tù khốc liệt với chuồng cọp, chuồng trại, trại giam, nhà tù Phú Hài, cầu Ma Thiên Lãnh, khu vôi sống ... cùng với sự tàn bạo của thực dân, đế quốc. Quả thực, khi đến thăm những nhà tù này, bạn có thể sẽ rùng mình khi chứng kiến những phòng giam nóng nực, ngột ngạt với những hình thức nô lệ, những công cụ tra tấn rùng rợn nhất mà người dân áp dụng.

Hệ thống nhà tù Côn Đảo gồm 11 khu: Trại giam Phú Hải, Trại giam Phú Sơn, Trại Phú Thọ, Trại Phú Tường, Chuồng cọp, chuồng trại, Trại Phú An, Trại Phú Bình, Trại Phú Hưng và Trại giam số 9 chưa hoàn thàn. Hệ thống nhà tù Côn Đảo qua hai thời kỳ thực dân Pháp và đế quốc Mỹ có 127 phường, 42 phòng giam và 504 “chuồng cọp”. Bên cạnh đó, còn có những khu nhà tù khác được xây dựng nhằm mục đích giết dần tù nhân cũng như phục vụ toàn diện mọi lĩnh vực trong cuộc sống của thực dân, đế quốc.

Nhà tù Phú Hải

Nhà tù Phú Hải hay còn gọi là Nhà tù 1 được xây dựng vào năm 1862 và trùng tu vào năm 1896. Nhà tù có diện tích 12.025 m vuông. Có 10 phòng giam tập thể chia thành 2 dãy, 1 phòng giam đặc biệt, 20 hầm đá, 1 hầm xay lúa, 1 khu đá phá. Ngoài ra còn có các khu vực tiêu biểu khác như câu lạc bộ, khu ăn uống, nhà nguyện, nhà kho và các khu vườn. Nhà tù Phú Hải là nhà tù chính và lâu đời nhất ở Côn Đảo. Tại đây, bọn cai ngục đã sử dụng các biện pháp tâm lý để “giáo dục”, thuyết phục các chiến sĩ yêu nước chống phá các phong trào cách mạng. Những người cai ngục đã thất bại trong việc sử dụng những từ ngữ "ngọt ngào" và những lời ngụy biện, họ quay sang bỏ tù và tra tấn tù nhân. Trong nhà tù này có sân chơi, giếng nước, nhà vệ sinh, nhà bếp, nhà nguyện và bệnh xá cho tù nhân, nhưng tù nhân không bao giờ được phép sử dụng một lần. Tất cả những điều này được xây dựng để đối phó với các nhóm giám sát quốc tế về nhân quyền và gây hiểu lầm cho dư luận.

Nhà tù Phú Sơn

Nhà tù Phú Sơn hay Nhà tù 2 được xây dựng vào năm 1916 với diện tích 13.228 m vuông. Có 13 phòng giam tập thể, 1 khu biệt lập với 14 hầm đá và 1 phòng tối gần văn phòng của những tên cai ngục. Ngoài ra, còn có các phòng khám, khu ăn uống, nhà bếp, câu lạc bộ. Bagne 3 là Trại Phú Thọ (Nhà tù 3). Nó được xây dựng từ năm 1928, cách Nhà tù Phú Hài khoảng 1 km. Nó có diện tích 12.700 m vuông. Nhà tù này gồm ba dãy phòng giam với hai dãy tập thể và 1 dãy biệt lập, khu ăn uống, bệnh xá. Thời đế quốc Mỹ, phía sau bệnh xá có hai dãy phòng giam được xây dựng.

Trại Phú Tường

Trại Phú Tường là phụ Bagne 3 (Nhà tù 4). Nó được xây dựng vào năm 1941 với diện tích 5.804 m vuông, 8 phòng giam tập thể chia làm hai dãy, bếp, kho, bệnh xá, sân vườn. Trại có vườn rau, khi nhóm giám sát nhân quyền quốc tế đến thăm, các quản giáo nói rằng các tù nhân trồng rau để cải thiện bữa ăn. Đó là một trong hàng ngàn chiến thuật đối phó với dư luận của những kẻ quản giáo. Trên thực tế, phía sau vườn rau là một hệ thống nhà tù theo kiểu chuồng cọp với những buồng, giam tra tấn dã man.

Chuồng cọp

“Chuồng cọp” đầu tiên được xây dựng vào năm 1940 với diện tích 5.475 m vuông do người Pháp và Nhà nước Việt Nam thực hiện. Có 120 ô đơn độc chia thành hai hàng. Ngoài ra, có 60 phòng giam không có mái che được gọi là “phòng tắm nắng”. Phòng tắm nắng là nơi tra tấn tù nhân. Lồng thứ hai được xây dựng dưới thời Mỹ và Việt Nam Cộng hòa. “Chuồng cọp” này còn được gọi là Trại Phú Bình. Nó có diện tích 25.768 m vuông với 384 ô. Đây là nhà tù đặc biệt được xây bằng bê tông, không có bệ để ngủ; tù nhân phải nằm dưới nền xi măng ẩm thấp. Bị giam trong trại này, các tù nhân chính trị đều trở nên điên loạn và chết.

Vào thế kỷ XIX, Côn Đảo được trùng tu thành bảo tàng, nơi ghi lại và cũng là chứng tích tội ác dã man của thực dân Pháp và bè lũ tay sai của Mỹ. Với những chứng tích không thể tha thứ về tội ác của Pháp và Mỹ năm xưa, Nhà tù Côn Đảo là nơi ngày càng thu hút đông đảo khách thăm quan đến khám phá, tìm hiểu về lòng yêu nước của người Việt Nam và sự tàn bạo của chủ nghĩa thực dân, đế quốc. Hầu hết khách đến thăm trại đều cảm thấy rùng mình và sợ hãi vì căn phòng nóng nực, ngột ngạt và những hình thức tra tấn dã man, dã man được sử dụng để tra tấn người Việt Nam.

Hãy cùng khám phá địa ngục trần gian, nhà tù Côn Đảo để thực sự hiểu về những cuộc chiến tranh khốc liệt ở Việt Nam trong quá khứ!

Bùi Lê Lâm Hoa