Dinh Chúa Đảo là nơi hội tụ bộ máy cai trị của hệ thống nhà tù Côn Đảo. Tồn tại trong một khoảng thời gian tương đối dài, đây là một trong những bằng chứng sống động nhất về nhà tù tàn khốc và khốc liệt nhất trong lịch sử chiến tranh Việt Nam.

Giới thiệu về Dinh Chúa Đảo

Tọa lạc tại trung tâm Côn Đảo đối diện với tượng đài Bến tàu 914, Dinh Chúa Đảo được xây dựng trên diện tích khoảng 2 ha. Tòa nhà giữ nguyên tổng diện tích 18.600 m2 bao gồm 1.250 m2 sảnh chính và nhà phụ với kiến ​​trúc Pháp thấp tầng cùng với sân vườn diện tích khoảng 17.000m2. Lối vào của cung điện nhìn ra bến tàu lịch sử. Island Lord Palace có thể coi là một vườn bách thảo thu nhỏ với những tán cây xanh mát và bạt ngàn các loài hoa rực rỡ sắc màu. Đặc biệt, có một loại hoa đặc biệt có màu vàng trong các khu vườn của cung điện. Người dân địa phương nơi đây gọi hoa là hoa Phượng Hoàng. Khám phá Dinh Chúa Đảo là một trong những điều nên làm ở Côn Đảo.

Là một trong những điểm thăm quan không thể bỏ qua ở Côn Đảo, Dinh Chúa Đảo được thành lập từ những năm 1862 - 1876 cùng với cơ sở hạ tầng trên đảo. Tại đây, 53 Đảo chúa trải qua tổng cộng 113 năm (1862-1975), 39 Lãnh chúa trong đó thuộc thực dân Pháp và số còn lại thuộc đế quốc Mỹ. Dinh Chúa Đảo là trụ sở trung tâm của hệ thống Nhà tù Côn Đảo. Tất cả bộ máy cai trị từ chúa đảo đến các cơ quan chức năng có liên quan trên đảo đều nằm dưới sự kiểm soát của chúa đảo. Tòa nhà của Chúa đảo thể hiện cuộc sống xa hoa ngự trị so với cảnh khốn cùng, nghèo nàn của người tù. Nơi đây thường xuyên có hàng chục tù nhân lao động khổ sai và phục vụ mọi hoạt động sống của chúa đảo. Nhờ những di tích còn lại, Dinh Chúa Đảo xứng đáng là một trong những di tích lịch sử ấn tượng nhất ở Côn Đảo hấp dẫn mạnh mẽ khách thăm quan.

Sau giải phóng năm 1975, toàn bộ Dinh Chúa Đảo được xây dựng thành Bảo tàng Côn Đảo và trở thành một trong những điểm khám phá Côn Đảo ấn tượng nhất làm say lòng Lữ khách trong nước và quốc tế. Những bức ảnh, hiện vật tại đây đã tái hiện phần nào sự áp bức, tra tấn dã man mà các chiến sĩ cộng sản phải chịu đựng trong thời kỳ tù đày. Đặc biệt, đến thăm cung điện, khách thăm quan sẽ được chứng kiến ​​những sự việc và những bức ảnh thể hiện sự tàn ác của chế độ thực dân đối với các chiến sĩ yêu nước Việt Nam như hầm xay gạo, phòng tắm nắng, chuồng cọp đáng sợ. Những hình ảnh này khiến bất cứ Lữ khách nào trong và ngoài nước khi đặt chân đến cung điện cũng phải rùng mình mà không khỏi trầm trồ. Nhờ những hiện vật này, Dinh Chúa Đảo ngày càng thu hút nhiều khách thăm quan đến với dinh thự nói riêng và trải nghiệm Côn Đảo nói chung. Bản thân cung điện cũng là bằng chứng không thể chối cãi cho thấy sự độc ác và chuyên chế của chế độ tàn bạo đối với Việt Nam.

Với tổng số gần 700 hiện vật và phòng trưng bày hình ảnh, cung điện phần nào truyền tải đến công chúng những bằng chứng chân thực về sự hy sinh, những chứng tích tội ác của chủ nghĩa thực dân, đế quốc đã gây ra cho các thế hệ Việt Nam yêu nước và các chiến sĩ cách mạng trong nhà tù Côn Đảo. Để hỗ trợ thêm tư liệu, hiện vật cho công tác lưu trữ, trưng bày hiện vật, Ban Quản lý Di tích lịch sử cách mạng Côn Đảo đã tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của các cấp, các ngành, đặc biệt là Ban liên lạc cựu tù chính trị Côn Đảo với nhiều hình thức khác nhau. của giới sưu tầm đã thu thập được một số lượng lớn hiện vật có giá trị trong suốt nhiều năm. Ban quản lý đã thu thập được hơn 6.074 hồ sơ tù chính trị Côn Đảo qua các thời kỳ chỉ tính từ năm 2000 (trong đó có 4 774 hồ sơ bao gồm chân dung), 266 hiện vật cũng như 542 tài liệu ảnh và giấy. Chúng thực sự là những tư liệu vô cùng quý giá biến Dinh Chúa Đảo trở thành một trong những địa điểm trải nghiệm không thể bỏ qua trong các chuyến khám phá Côn Đảo.

Dinh Chúa Đảo cũng là nơi thành lập chính quyền cách mạng đầu tiên năm 1945 và giải phóng hoàn toàn Côn Đảo năm 1975. Được Bộ Văn hóa - Thông tin công nhận là khu di tích quốc gia cực kỳ quan trọng vào năm 1979. Ngày 10 tháng 5 năm 2012, Thủ tướng Chính phủ ra quyết định công nhận Dinh Chúa Đảo là Di tích Quốc gia Đặc biệt. Di tích lịch sử cách mạng Côn Đảo với 113 năm tồn tại đã chứng kiến ​​muôn vàn biến động, thăng trầm và những sự kiện bi tráng nhưng hào hùng của dân tộc Việt Nam trong cuộc đấu tranh chống thực dân, đế quốc xâm lược. Nơi đây xứng đáng là một trong những điểm khám phá hấp dẫn nhất trong Hành Trình khám phá Côn Đảo.